Sporda Performans Kaygısı- ilk adım

“Sanki orada yarışan ben değilim. Yarışta başkasının vücuduna giriyor gibiyim, gergin, sinirli… Kalp atışlarımı hissediyorum. Antrenmanda yaptıklarımı neden yarış gününe yansıtamıyorum?”

Performans kaygısı her branştan ve seviyeden sporcunun yaşayabileceği problemlerden birisidir. Sporcunun performansını istediği yerde ve zamanda kontrol etmesine ve göstermesine engel olur. Yaşanılan kaygının şiddeti, şekli ve sonuçlarının algılanış biçimi her sporcu için farklılık gösterir. Örneğin, milimetrik kol hareketinin farklı sonuçlara sebep olacağı atıcılık sporunda yarışan bir kişi müsabaka günü yaşadığı bedensel kaygıyı aynı belirtiler olmasına rağmen bir basketbol oyuncusunun serbest atışlarda yaşadığı kaygıya kıyasla daha şiddetli algılıyor olabilir. Kaygı ile başa çıkma yollarını denemeden önce sporcunun en önemli ilk adımı kendini gözlemlemesidir. Böylece durumu hakkında farkındalık düzeyi artacaktır. Başa çıkma metotlarının faydalı olabilmesi için kaygının kaynağının doğru tespit edilmesi en önemli adımdır. Bu yüzden sporcu, spor psikoloğu ile çalışırken ilk görüşmelerde bunun üzerinde durulur. En basit şekliyle kaygı problemi yaşadığını düşünen bir sporcu durumunu daha iyi anlayabilmesi için kendine aşağıdaki soruları sorması gerekir.

• Her müsabakadan önce mi böyleyim yoksa bazı müsabakalarda mı bunu yaşıyorum (örn;milli takım seçmesi, final maçı, belli bir rakibe karşı olan vs.)?

• Müsabakanın belli bölümlerinde mi yaşıyorum (örn; son atış, penaltı, müsabakanın ilk dakikaları vs.)?

• Müsabaka günü ve esnasında aklımdan geçen düşünceler neler?

• Kaygıyı fiziksel mi (örn; baş ağrısı, mide bulantısı, kalp çarpıntısı, titreme vs.) , yoksa zihinsel mi(örn ;“Bu atışı kesinlikle yapamayacağım”, “rakibim bana göre çok güçlü hiç şansım yok”) yaşıyorum ya da her ikisi de mi var?

• Performansımın en iyi olduğu gün ile en kötü olduğu gün arasında ne gibi farklar vardı?

• Performansıma nasıl yansıyor (örn; konsantrasyon eksikliği, motivasyonsuzluk, kötü motor becerileri, iletişim problemleri, öfke problemleri vs.)?

Bu süreç sporcu için sabır ve disiplin demek. Bu bazen sayfalarca antrenman, müsabaka performans günlükleri tutmak ya da tekrar tekrar müsabaka videoları izlemek olabilir. Kaygı sporcuların üstesinden gelebileceği, performanslarını etkileyen noktalarda kontrol altında tutabileceği bir durumdur. Kaygıyı tanıma kısmı bittikten sonra sporcu artık kendi bireysel profiline uygun metotları kendi başına yapabiliyorsa kendisi veya spor psikoloğundan destek alarak fiziksel antrenmanlar gibi zihinsel antrenman programı içerisine yerleştirmelidir.